KARDEŞ KISKANÇLIĞI

Kıskançlık, kızgınlık sonucu oluşan, insanlara yönelik bir içerleme tutumu olarak tanımlanabilir.Beklenen ilgi, sevgi ve şefkat eksikliğine verilen bir yanıttır.Kıskançlığı  oluşturan ortam çoğu kez toplumsal içerikli olup,özellikle çocuğun sevdiği kişileri kapsar. Kıskançlık doğal bir olaydır.

                Kardeşler arasında rekabetin doğup gelişmesi, genel olarak çocuğun yaşamında yer alan olaylara bağlıdır.Yeni bebeğinizin hastaneden eve gelişi, çocuğunuzun yaşamının en önemli olaylarından biridir.Büyük çocuk artık kendine tamamen yabancı olan, bakımına büyük özen gösterilen, şefkate boğulan, bütün misafirler tarafından hayran olunan yeni bireyle uzlaşmak zorundadır.Eve bebeği görmeye gelen yabancılar, ona hayranlıklarını belirtmekle kalmayıp, birde hediye yağmuruna tutarlar.Bu da yetmezmiş gibi ona "yeni doğan kardeşini "çok seviyorsun değil mi? "diye sorarlar.Evde bütün bunlar olup biterken hiç kimse onun duygularıyla ilgilenmemektedir.

NEDENLERİ

Doğal bir duygu olan kıskançlık, sevilen kişinin bir başkasıyla paylaşılamamasından ve temelde güvensizlikten kaynaklanır. 
               O ana kadar kendine yöneltilen ilgi ve dikkatin kardeşine yöneltilmesinden doğan rahatsızlık en temel nedendir.Kardeşin doğmasıyla birlikte ona ayrılan zamanın azalması çocukta, bebeğe karşı gibi görünen ama aslında ana babaya karşı olan kızgınlık,kırgınlık gibi duyguların gelişmesine neden olabilir. Çocuk kendini terk edilmiş, güvensiz ve desteksiz hissetmeye başlar.
              Kardeşler arası kıskançlığın derecesi,yeni bir çocuğun doğumuyla anne babanın tutumunda olan değişikliklere, büyük çocukla ebeveyn arasında yerleşmiş olan ilişkiye ve çocuğun bebeğe olumsuz bir etkide bulunmasına göz yumma hoşgörüsüne bağlıdır. Kıskançlık derecesinde rol oynayan bir başka etken de kardeşler arasındaki yaş farkıdır.Yaş farkı az olan kardeşlerde kıskançlığın görülme sıklığı, yaş farkı fazla olanlara oranla biraz daha yüksektir.Kendisinden büyük bir kız kardeşi olan çocuğa saçlarının neden ablası gibi kıvırcık olmadığını sormak, ablaya da kardeşinin boyunun onu yakaladığını ve yakında onu geçebileceğini söylemek hem gereksiz hem de olumsuz etkileri olan yaklaşımlardır. Çocukların birbirleriyle rekabete girmelerini, kızgınlık duymalarını sağlayabilir.
                Cinsiyete göre de bazı farklılıklar yaşanabilir; çocuk kız ve doğan kardeş erkek ise, ana-babanın kendi cinsiyetinden hoşnut olmadığını düşünebilir.Ailelerin cinsiyete ilişkin tercihi varsa ve bunu yansıtıyorlarsa, cinsiyete göre kıskançlık yaşanması kaçınılmaz hale gelir.Bazı çocuklar mizaçlarından dolayı daha kıskançtır.

Kardeş  Kıskançlığını Belirli Bir Düzeye İndirgeyebilmek için Neler Yapılabilir?

Çocuğa geri plana itildiği değil, aile içinde her zaman yerinin olduğu hissettirilmelidir.Büyük olduğu ve sorumluluklara sahip olduğu anlatılmalı, ancak bu sorumluluklar abartılmamalıdır.Çocuk anne ile birlikte küçüğü korumalıdır.

                Evlat ayrımı yapılmamalı ve ana-babanın anlaşmazlığı olduğu durumlarda, çocuk taraf tutmaya zorlanmamalıdır.
                Ana-baba kardeşlerden birinin üstün özelliğini diğerlerini teşvik etmek amacıyla sık sık örnek göstermemeli ve çocukları kendi aralarında kıyaslama yapmamalıdırlar.Bu tutum kardeş kıskançlığının doğmasına neden olur.Her çocuğun kendine özgü kişiliğinin olduğunu kabul ederek,çocuğunuza yeni doğan bebekle ilgili olarak, herkesin farklı olduğunu  ve hiç kimsenin iki kişiyi aynı şekilde sevemeyeceğini, sevgilerin dereceleri aynı olsa bile şekillerinin farklı olabileceğini söyleyin. Bu şekilde yeni doğmuş kardeşine ve kendine karşı davranışınızın farklı oluşunu açıklayarak zemini hazırlamış olursunuz.

                Büyük çocuğun kendini bırakılmış hissedebileceğinden dolayı anne çocuğun okul yaşamı ve oyunları ile ilgilenmeli, ona aile içindeki yeri anlatılarak, sorunlara birlikte çözüm getirilmelidir.
              Çocuğa bebeği koruma görevi verilmelidir.Kesinlikle büyük çocuktan yaşının üzerinde davranışlar beklenilmemelidir.Bunun yanı sıra aşırı ayrıcalıkta tanınmamalıdır.
                     Anne ve evdeki herkes, bebeği, çocuğun önünde gösterişli bir biçimde sevmekten kaçınmalıdır.Annenin bebekle uğraştığı sırada babanın da çocukla ilgilenmesi yararlı olur.Anne bebeği uyuttuktan sonra çocuğu ile ayrıca ilgilenmelidir.Yatma vakti gelince de yatağın başına oturarak konuşup, masal anlatmalıdır.
                      Bebek için söylenen "Ne kadar yaramaz, sürekli ağlıyor ve beni yoruyor oysa ben seni daha çok seviyorum" gibi bir cümle çocuk tarafından inandırıcı bulunmayıp, tam tersine onu kandırmayı istediğiniz inancı verebilir.Bu da en başta çocuğun size olan güvenini zedeleyecektir.
                     Bebeğe sürekli "bebek" demek yerine doğrudan adını söylemeye başlamak bebeğin bir nesne değil de canlı bir varlık olduğunu anımsatacaktır.
                      Bebeğe "benim" değil "bizim" diye başlayarak hitap etmek ve "Sessiz ol, kardeşin uyuyor" gibi sözlerle çocuğun yaşantısını bebeğe göre ayarlamak kıskançlığı tırmandıracaktır.
                    Bebeğe zarar vermesine izin verilmeyeceği kesin bir dille anlatılmalıdır.Annenin sevgisini kanıtlamak için aşırı bir çaba göstermesi gerekmez. Örneğin eskiden beri kendi yatağında yatan bir çocuğu koynuna almasına gerek olmadığı gibi, ana-baba odasında uyuyan çocuğunda bebek geldikten sonra odasını ayırmak yanlış bir tutumdur. Oda ayırma işinin çok önceden yapılması gerekir.

                   Kardeşini görüp kıskanmasın diye 3-4 yaş çocuğunu ana okuluna göndermekte yanlıştır.Çocuk bu davranışı evden atılmak olarak yorumlayabilir.
                    Genellikle çocukların ilk kardeşe tepkileri daha büyük olur. İkinci kardeş gelince fazla etkilenmezler.İlk kardeşle çekişmeyi sürdürüp, ikinci kardeşe karşı koruyucu bir tutum geliştirirler. Aileler birkaç erkekten sonra olan bir kız çocuğu yada birkaç kızdan sonra  olan erkek çocuğa ne kadar gizleseler de aşırı düşkünlük gösterirler.Çocuklarda doğal olarak, bu ayrı cinsten olan kardeşe karşı tepki gösterirler.